Gözden kaçırmayın

AKÜ Mezunlarından Oluşan Ekip, Uluslararası Film Festivalinde Mansiyon Ödülü KazandıAKÜ Mezunlarından Oluşan Ekip, Uluslararası Film Festivalinde Mansiyon Ödülü Kazandı

Simav Çayı kenarında yer alan unutulmuş bir Osmanlı su değirmeni, Kütahya'nın önemli bir kültürel mirasını temsil ediyor. Bu değirmenler, Osmanlı döneminde temel gıda ürünleri olan bulgur ve tarhananın üretiminde hayati bir rol oynamıştı. Günümüzde ise nehirdeki kirlilik ve ıslah çalışmaları, bu tarihi mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması konusundaki zorlukları ve fırsatları ortaya koyuyor.


Simav Çayı ve Değirmenlerin Tarihsel Bağlamı
Simav Çayı, Kütahya'nın Simav ilçesi yakınındaki Aphane Dağları'ndan doğarak Marmara Denizi'ne dökülen önemli bir akarsuydu. Tarih boyunca verimli Simav Ovası'nı sulayarak tarımsal üretimin temel dayanağı oldu. Osmanlı döneminde, düzenli su akışına sahip bu gibi akarsular, su değirmenlerinin kurulması için ideal lokasyonlardı. Osmanlı İmparatorluğu'nda değirmenler, sadece tahıl öğüten yapılar değil, aynı zamanda önemli birer sanayi işletmesiydi. Enerji kaynağı olarak su gücünü kullanan bu değirmenler, bulgur ve un gibi temel gıdaların üretim merkezleri olarak işlev gördü.


Bulgur ve Tarhana Üretimindeki Rolü
Bulgur, buğdayın kaynatılıp kurutulduktan sonra taş değirmenlerde öğütülmesiyle elde edilen Anadolu'ya özgü bir besindi. Simav Çayı kenarındaki bir su değirmeninde, suyun döndürdüğü büyük taşlar ile buğdayın öğütülmesi, binlerce yıllık bir geleneğin devamıydı. Bu yöntem, bulgurun yapısını ve besin değerini korumasını sağlıyordu. Tarhana ise Türk mutfağının en eski çorbalarından biri olup, özellikle kış hazırlık döneminde üretilen fermente bir gıdaydı. Kütahya ve Simav yöresinde tarhana yapımı bir gelenekti. Bu üretim sürecinde, hamurun içindeki tahılları veya kurutulmuş tarhanayı ufalamak için değirmenler kullanılırdı.


Çevresel Tehditler ve Koruma Çabaları
Simav Çayı'nın ciddi bir kirlilik sorunuyla karşı karşıya olduğu belirtiliyor. Evsel ve endüstriyel atıklar, jeotermal suların re

  • enjeksiyon sorunu ve maden atıkları, çayın su kalitesini düşürerek tarım arazilerini ve dolayısıyla tarhana ve bulgur gibi geleneksel ürünlerin hammaddelerini olumsuz etkiliyor. DSİ tarafından yürütülen taşkın önleme ve ıslah çalışmaları, bölge çiftçisi için hayati önem taşıyor. Ancak, bu çalışmalar sırasında tarihi su değirmenlerinin varlığının göz önünde bulundurulması, bu mirasın korunması açısından kritik öneme sahip. Diğer bölgelerdeki örnekler, tarihi su değirmenlerinin restorasyonla tekrar hayat bulabildiğini gösteriyor. Amasya'daki 100 yıllık değirmenin restorasyon sonrası turistik ve kültürel bir işlev kazanması, Simav'daki benzer bir yapı için umut verici bir model oluşturuyor.


Geleceğe Yönelik Öneriler
Bu mirasın korunması için değirmenin mimari ve tarihi özelliklerinin kayıt altına alınması, Simav Çayı'nın ıslah ve temizlenmesi çalışmalarına kültürel mirasın korunması perspektifinin entegre edilmesi, değirmenin restore edilerek hem bir üretim atölyesi hem de kültür turizmine hizmet eden bir mekân haline getirilmesi ve bulgur ve tarhana yapımı gibi geleneksel bilgi ve uygulamaların yaşatılması öneriliyor. Bu değirmen, Anadolu'nun unutulmaya yüz tutmuş ortak hafızasının bir parçası olarak geçmişle gelecek arasında önemli bir köprü inşa etme potansiyeli taşıyor.