Mardin, bin yıllık tarihiyle sadece mimari bir şaheser değil, aynı zamanda kelimelerle örülmüş canlı bir edebi metin gibi. Taş evlerin cephelerine, medreselerin avlularına ve sokak aralarına kazınmış olan edebi miras, ziyaretçilerini tarihle iç içe bir yolculuğa davet ediyor.
Tarihin Sessiz Tanıkları: Medreseler ve Manastırlar
Mardin'in fiziksel dokusu, başlı başına bir edebiyat durağı olarak öne çıkıyor. Zinciriye, Kasımiye ve Hatuniye Medreseleri, yüzyıllar boyunca sadece dini eğitim merkezleri değil, aynı zamanda entelektüel sohbetlerin, şiirlerin okunduğu ve fikirlerin tartışıldığı edebi mahfiller olarak hizmet etti. Özellikle Kasımiye Medresesi'nin avlusundaki suyun yaşam döngüsünü temsil ettiği düşünülürken, bu durum şiirsel bir metafor olarak yorumlanıyor. Deyrulzafaran Manastırı ise Süryani kültürünün ve edebiyatının önemli merkezlerinden biri olarak, manevi bir ilham kaynağı sunuyor.
Taş Evlerde Somutlaşan Edebi İlham
Sarı kireç taşından inşa edilen Mardin evleri, akıllı tasarımları ve geometrik
- figüratif süslemeleriyle birer sanat eseri niteliği taşıyor. Her bir evin cephesi, kapı tokmağı ve 'hayat' adı verilen avluları, edebi bir anlatının parçası gibi. Restore edilip butik otele dönüştürülen bu konaklarda kalmak, ziyaretçilere bu benzersiz atmosferi deneyimleme fırsatı veriyor.
- i Fetâvâ" ve "Hülâsetül-Mantık" gibi eserler bulunuyor. Abdulvahid Ebubekirzade olarak da bilinen Nâmî ise tefsir, hadis ve Farsça'daki ustalığıyla öne çıktı.
Klasik Dönemin Edebiyat Mimarları
Mardin, klasik dönemden itibaren önemli edebi şahsiyetler yetiştirdi. Mevlevi şairi Dervîş Osmân Sûzî, klasik Divan şiiri geleneğinde aruzla şiirler yazarken, 19. yüzyılda yaşamış Mardin Müftüsü Abdüsselâm Efendi hem iyi bir âlim hem de şair olarak tanındı. Yaklaşık 20 müstakil eseri ve 20'ye yakın şiiri olduğu belirtilen Efendi'nin çalışmaları arasında "Mecmua
Çağdaş Edebiyatın Buluşma Noktaları
Geleneksel mirasını modern edebiyat etkinlikleriyle harmanlayan Mardin, düzenlediği festivallerle kenti bir edebiyat durağı haline getiriyor. İki yılda bir düzenlenen Mardin Bienali, modern sanat ve edebiyatı tarihi mekanlarla buluştururken, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Mardin Kültür Yolu Festivali, tarihi mekanlarda sergilere, söyleşilere ve atölyelere ev sahipliği yapıyor. Mardin Uluslararası Film Festivali ise sinema aracılığıyla edebi anlatıları izleyiciyle buluşturuyor.
Yaşayan Bir Edebiyat Laboratuvarı
Mardin'in edebiyat durakları sadece yazılı değil, sözlü kültürle de şekilleniyor. Kentte Türkçe, Kürtçe, Arapça ve Süryanice'nin iç içe geçtiği çok dilli bir ortam, canlı bir sözlü edebiyat geleneğini besliyor. Sokaklardaki çocukların sesleri, yaşlı hikaye anlatıcılarının akşamları evlerde anlattığı eski zaman hikayeleri, Mardin'in "kelimelerle dans eden" yaşayan edebi yönünü gözler önüne seriyor.
Yorumlar
Yorum Yap