Türkiye genelinde kapanan köy okulları, yeniden işlevlendirilerek köy halkı için birer yaşam merkezine dönüştürülüyor. Köyden kente göç, merkezi eğitim sistemine geçiş ve demografik değişim nedeniyle atıl duruma düşen bu okullar, hem fiziksel mirasın korunmasına hem de kırsal kalkınmaya katkı sağlıyor.
Çok Amaçlı Merkezler: Köy Yaşam Merkezleri
Milli Eğitim Bakanlığı'nın "Köy Yaam Merkezleri" projesi kapsamında, atıl durumdaki okul binaları anaokulu, ilkokul, kütüphane, spor alanı ve halk eğitim kurs merkezi gibi işlevlerle yeniden hayat buluyor. Örneğin, Bitlis'in Harmantepe köyünde atıl okul, kadınlar için çeyiz üretim ve sosyalleşme merkezi oldu. Datça'nın Çemeköy'ünde ise 1929 yapımı tarihi okul, anaokulu öğrencilerinin yanı sıra 77 kursiyerin faydalandığı bir merkeze dönüştü; seramik atölyeleri büyük ilgi görüyor.
Bilim, Sanat ve Özel Eğitim Yuvaları
Sivil toplum kuruluşları ve bireysel girişimlerle, okullar daha spesifik ihtiyaçlara cevap veren merkezlere dönüşüyor. Denizli'nin Yalınlı köyünde 30 yıl ahır olarak kullanılan okul, bir girişimci tarafından bilim ve sanat merkezine çevrildi. Antalya'nın Aksu ilçesinde 70 yıllık terk edilmiş okul, otizmli çocuklar için bir eğitim ve rehabilitasyon merkezi haline geldi; çocuklar hayvanlarla etkileşim kurarak terapi görüyor.
Tarihi Mirasın İzinde: Köy Enstitüleri Ruhu
Bu dönüşüm projeleri, Türkiye'nin özgün eğitim projesi Köy Enstitüleri'nin felsefesiyle derin bir bağ kuruyor. "Üreterek öğrenme" ilkesi, köy yaşam merkezlerindeki tarım ve el sanatları kurslarında yaşatılıyor. Her iki model de eğitimi, köyün ve köylünün kalkınmasının bir aracı olarak görüyor. Projeler, köydeki kadın, çocuk ve genci güçlendirerek toplumsal dönüşüme katkı sağlamayı amaçlıyor.
Sosyal ve Ekonomik Faydalar
Dönüşümün en önemli çıktıları arasında sosyal fayda geliyor. Köyde kalan nüfus için sosyalleşme, dayanışma ve öğrenme ortamları yaratılıyor. Kadınların üretim yaparak aile bütçesine katkı sağlaması, kooperatifleşme ve yerel istihdamın desteklenmesi ekonomik faydalar sunuyor. Ayrıca, köydeki çocukların okul öncesi eğitime erişimi artarken, tarihi binaların yıkılması önlenerek kültürel miras korunuyor. Bu merkezler, sürdürülebilir kırsal yaamın inşasına ve göçü tersine çevirme potansiyeline hizmet ediyor.
Yorumlar
Yorum Yap