Gözden kaçırmayın

Kadıköy'ün Sinema Tarihi Beş Durablekta CanlanıyorKadıköy'ün Sinema Tarihi Beş Durablekta Canlanıyor

Araştırmalar Üsküdar'da "Selmani Pak Dergahı"nın Somut Varlığını Doğrulamıyor


Üsküdar'ın manevi dokusuna dair yapılan kapsamlı bir araştırma, "Selmani Pak Dergahı"nın tarihi kayıtlarla teyit edilen somut bir yapı olmadığını ortaya koydu. Konuya ilişkin uzman eserler ve arşiv taramaları, böyle bir dergahın varlığına dair net bir kanıt sunmuyor.


İsim ve Mekan Bulmacası


Araştırma sonuçları, "Selman

  • ı Pak" isminin Üsküdar'da üç farklı şekilde karşımıza çıktığını gösteriyor. İlk olarak, Mimar Sinan Mahallesi'nde bulunan "Selman-ı Pak Caddesi", ismin en somut karşılığı olarak öne çıkıyor. İkinci olarak, Hz. Muhammed'in sahabelerinden ve Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli yeri olan "Selman-ı Farisi" (Pak) isimli tarihi şahsiyet anılıyor. Üçüncü anlam ise, I. Dünya Savaşı'ndaki "Selman-ı Pak Muharebesi"ne işaret ediyor. Ancak, bu üç unsur da doğrudan bir dergah yapısını işaret etmiyor.


    • Üsküdar'ın Dergah Envanteri ve Sessizlik


    Üsküdar'ın "dergahlar beldesi" olarak anılan zengin tarihi, Ahmed Yüksel Özemre ve Salim Yorgancıoğlu gibi uzmanların eserlerinde detaylıca belgelenmiştir. Bu kapsamlı listelerde onlarca farklı tarikata ait tekke ve dergah ismi geçmesine rağmen, "Selmani Pak Dergahı" veya benzeri bir isim yer almamaktadır. Bu sessizlik, böyle bir yapının kayıtlı olmadığına veya çok küçük, kayıt dışı kalmış bir zaviye olabileceğine işaret etmektedir.


    Poetik Bir Anlatımın İzleri


    "Gölgeler ve Hikayeler Arasında Bir İkindi" gibi poetik bir dille ifade edilen sorunun, somut bir bina yerine metaforik bir anlam taşıma ihtimali yüksek görünüyor. "Selmani Pak Dergahı" ifadesi, Üsküdar'ın manevi atmosferini ve Selman

  • ı Pak gibi bir şahsiyetin temsil ettiği "pak" gönül mefhumunu sembolize ediyor olabilir. Tasavvufta ikindi vakti, tefekkür ve içe dönüş zamanıdır; bu da sorunun bir atmosfer betimlemesi olduğu fikrini güçlendirmektedir.


Sonuç: Kültürel Hafızadaki Yeri


Elde edilen veriler ışığında, Üsküdar'da tarihi kayıtlarla sabit bir "Selmani Pak Dergahı"nın varlığından söz etmek mümkün değildir. Bunun yerine, ifadenin, semtin derin kültürel ve manevi dokusu içinde, bir cadde ve bir şahsiyet üzerinden şekillenen poetik bir arayışı temsil ettiği değerlendirilmektedir. Araştırma, ismin Üsküdar'ın kolektif hafızasındaki izlerini sürmüş, ancak fiziki bir karşılığını bulamamıştır.