Türkiye Büyük Millet Meclisi, 5 Aralık 1934 tarihinde kabul ettiği kanunla kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkını tanıdı. Bu karar, Cumhuriyet'in modernleşme projesinin önemli adımlarından biri olarak kayıtlara geçti. Söz konusu hakların tanınmasıyla Türkiye, birçok gelişmiş Batı ülkesinden önce kadınlara bu siyasi hakları veren ülkeler arasına girdi.
Yasal Değişikliklerin Kronolojisi
Kadınların siyasi hayata katılımına ilişkin düzenlemeler bir anda gerçekleşmedi. 1923'te Nezihe Muhiddin önderliğinde kurulan Kadınlar Halk Fırkası, siyasi parti olarak tescillenememiş ancak Türk Kadınlar Birliği'ne dönüşmüştü. 1930 yılında çıkarılan Belediye Kanunu ile kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı verildi. 1933'te çıkarılan Köy Kanunu ile muhtar ve ihtiyar heyeti seçimlerine katılma hakkı tanındı. Bu sürecin son halkası ise 5 Aralık 1934'te Anayasa'da yapılan değişiklikle milletvekili seçme ve seçilme hakkının verilmesi oldu.
Uluslararası Karşılaştırmalar
Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının verildiği tarih, dünyadaki birçok ülke ile karşılaştırıldığında erken bir döneme denk gelmektedir. Fransa'da kadınlar bu hakkı 1944'te, İtalya'da 1945'te, Japonya'da ise 1946'da kazanmıştır. İsviçre'nin bazı kantonlarında kadınlara federal seçimlerde oy hakkı 1971 yılına kadar tanınmamıştır. Bu durum, Türkiye'deki yasal düzenlemenin zamanlamasının önemini ortaya koymaktadır.
1935 Seçimlerinde Meclise Giren İlk Kadın Milletvekilleri
1935 yılında yapılan genel seçimlerde TBMM'ye 18 kadın milletvekili seçildi. Bu, o dönemde meclisteki milletvekillerinin yüzde 4.5'ine karşılık geliyordu. Mebrure Gönenç, Hatı Çırpan, Türkan Baştuğ, Sabiha Gökçül, Huriye Özgener gibi isimler ilk kadın milletvekilleri arasında yer aldı. Bu katılım, o yıllarda dünya parlamentolarındaki kadın ortalamasının üzerindeydi.
Aydın Kültür Sanat tarafından yapılan açıklamada, bu tarihi kararın 91. yıl dönümünün kutlandığı belirtildi.
Yorumlar
Yorum Yap