Mimar Sinan'ın 80 yaşında Edirne'de inşa ettiği ve "ustalık eserim" olarak nitelendirdiği Selimiye Camii, 2011 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alındı. Cami, 43 metre yüksekliğinde ve 31 metre çapında tek bir kubbe ile örtülü olup, dört ince minaresi, İznik çinileri ve ters lale motifi gibi birçok mimari sır ve sembolizm barındırıyor.
Devrim Niteliğindeki Kubbe Sistemi
Selimiye Camii'ni dünya mimarlık tarihinde benzersiz kılan en önemli özellik, kubbe sistemidir. Daha önceki büyük kubbeli yapılarda ana kubbe yarım kubbelerle desteklenirken, Selimiye'de 43.25 metre yüksekliğinde ve 31.25 metre çapındaki devasa kubbe, 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtularak tek başına tasarlandı. Bu sistem sayesinde iç mekan, destekleyici unsurlarla bölünmeden son derece geniş, ferah ve bütüncül bir yapıya kavuştu.
Minarelerin Mühendislik Harikaları
Caminin dört köşesinde yükselen 70.89 metre yüksekliğindeki minareler mühendislik harikası olarak dikkat çekiyor. Cümle kapısının iki yanındaki minarelerde, üç ayrı kişinin birbirini görmeden üç şerefeye ayrı yollardan çıkabilmesini sağlayan bir merdiven sistemi bulunuyor. Minarelerin gevşek zemin üzerinde yüzyıllardır ayakta kalmasının sırrı ise raylı bir sistem üzerine oturtulmaları ve her yöne yaklaşık 5 derece yatabilmeleri.
Derin Sembolizm ve Anlamlar
Selimiye Camii, mimari formlarıyla derin sembolik anlamlar taşıyor. Tek ve desteksiz kubbe Allah'ın birliği inancını simgelerken, dört minarenin dört büyük halifeyi, beş kademeli pencerelerin İslam'ın beş şartını temsil ettiği düşünülüyor. Dört vaaz kürsüsünün dört mezhebi, minarelerdeki toplam 12 şerefenin namazın 12 farzını işaret ettiğine inanılıyor.
Süsleme Sanatları ve Ters Lale Hikayesi
Caminin içi 16. yüzyıl İznik çini sanatının en parlak örnekleriyle kaplı olup 101 farklı lale deseni barındırıyor. Müezzin mahfilinin bir mermer ayağında bulunan ters lale motifi ise en bilinen hikayelerden birini oluşturuyor. Rivayete göre caminin yapılacağı arsa bir lale bahçesiydi ve sahibi arsayı satmaya ancak camide bir lale motifi olması şartıyla ikna oldu. Mimar Sinan bu motifi ters olarak işleyerek arsa sahibinin "ters" tabiatını ebedileştirdi.
Külliyenin Bütünlüğü ve Şehircilik Anlayışı
Selimiye sadece bir cami değil, darül hadis, darül kurra, medrese, sıbyan mektebi, imaret, arasta ve kütüphaneden oluşan bir külliyenin merkezidir. Cami, Edirne'nin en yüksek noktalarından birine inşa edilerek şehrin neredeyse her yerinden görülebilen bir siluet oluşturuyor. Bu tercih, Mimar Sinan'ın şehircilik dehasının en olgun örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Yorumlar
Yorum Yap