Gözden kaçırmayın

AKÜ ve Uşak Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakülteleri Sanatla BuluştuAKÜ ve Uşak Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakülteleri Sanatla Buluştu

Bin Yıllık Pagan Geleneği: Kışı Kovmak, Baharı Karşılamak


Bulgaristan'ın Rodop Dağları başta olmak üzere çeşitli bölgelerinde, kış sonu ile ilkbahar başı arasındaki dönemde (Ocak sonu

  • Mart başı) binlerce yıllık bir pagan geleneği hayat buluyor. Kökeni Antik Trakya dönemine dayanan Kukeri ritüeli, korkutucu maskeler ve bellerinden asılı büyük çanlarla donanmış "Kukeriler"in gürültülü danslarıyla kötü ruhları kovmayı, bereket, sağlık ve iyi bir yıl getirmeyi amaçlıyor. Bu kadim gelenek, Hristiyanlık sonrasında da varlığını sürdürerek kıştan bahara geçişin sembolik bir kutlamasına dönüşmüş durumda.


Ürkütücü Maskeler ve Çanların Sembolizmi


Kukerileri en çok tanımlayan unsur, ahşaptan yapılmış, keçi, koç, ayı gibi hayvanları veya mitolojik yaratıkları taklit eden ürkütücü maskeleri. Maskeler hayvan postları, tüyler, boynuzlar, dişler ve hatta kötü ruhları kendi çirkin yüzlerini görüp kaçırmasına inanılan aynalarla süsleniyor. Kostümler ise ters giyilmiş kürkler veya renkli yün hallarla kaplanıyor. Ritüelin en karakteristik parçası ise bele takılan ve deri bir kayışa bağlanan, ağırlığı 50 kg'ı bulabilen büyük çanlar. Bu çanların çıkardığı yüksek ses, kötü ruhları kovma amacının temel aracı olarak görülüyor.


Rodop Dağları'ndan Tüm Bulgaristan'a Yayılan Bir Coşku


Geleneğin en otantik halini, zengin folklorik mirasıyla bilinen Rodop Dağları'ndaki köylerde görmek mümkün. Ancak Kukeri coşkusu tüm ülkeye yayılmış durumda. Pernik'te çift yıllarda düzenlenen ve UNESCO tarafından da tanınan uluslararası "Surva" Festivali, bu geleneğin en büyük ve en ünlü temsilcisi. Yambol'daki "Kukerlandia" Festivali ile Razlog ve Shiroka Laka gibi merkezlerde de geleneksel gösteriler düzenleniyor.


Toplumu Birleştiren Bir Ritüel


Geleneksel olarak erkekler tarafından gerçekleştirilen ve genç erkekler için bir tür ergenlik töreni sayılan Kukeri ritüellerine, günümüzde kadınlar ve çocuklar da katılıyor. İlginç bir şekilde, kostümlerin dikim ve süslemesinden geleneksel olarak kadınlar sorumlu. Ar, ritmik danslar, çan seslerine geleneksel gayda (kaba) ve davullar eşlik ediyor. Danslar sırasında sürme, ekme gibi doğurganlıkla ilgili sahneler canlandırılarak bereket dilekleri pekiştiriliyor. Kukeri, Slovenya'daki Kurent, Yunanistan'daki Karakoncolos gibi Avrupa'nın birçok bölgesinde görülen benzer maskeli geleneklerin Balkanlardaki yansıması olarak kabul ediliyor.